Sproeten / Epheliden
Epheliden, beter bekend als sproetjes, zijn goedaardige, familiair voorkomende, gepigmenteerde vlekken op lichaamsdelen die in de zon komen. Je wordt niet geboren met sproeten maar ze ontstaan vaak in de kindertijd. Sproeten worden door ons niet gezien als een aandoening van de huid, maar veel mensen kunnen ze toch als storend ervaren.
Hoe ontstaan sproeten?
Sproeten ontstaan door een opeenhoping van pigment (melanine) in de huid. Er wordt door de pigmentcellen meer melanine afgegeven, waardoor er kleine, bruine vlekjes kunnen ontstaan. Deze reactie wordt op gang gezet, doordat de huid in aanraking komt met het zonlicht. Door het zonlicht gaat de huid meer pigment aanmaken.
Oorzaken van sproeten
Er zijn diverse oorzaken die voor het ontstaan van sproetjes kunnen zorgen. De belangrijkste oorzaak is de zon, het UV-licht zorgt voor een aanmaak van melanine waardoor sproeten vooral in de lente en zomer zichtbaar zijn. In de winter worden de sproeten vaak wat lichter van kleur. Er geldt over het algemeen: hoe meer zon op de huid, hoe meer sproeten er ontstaan. Andere oorzaken voor het ontstaan van sproeten zijn:
- Erfelijkheid: er zijn verschillende families waarbij veel familieleden sproeten hebben, waardoor er een erfelijke component blijkt te zijn.
- Huidskleur: sproeten ontstaan vaak bij personen met een licht huidskleur) en blond of rood haar.
Kenmerken van sproeten
Sproeten zijn te herkennen als kleine vlekjes op de huid die door de zon wordt beschenen. Ze komen dus voornamelijk voor op het gelaat, bovenrug en de bovenarmen. Sproeten zijn vaak licht tot donkerbruin gekleurd en hebben een scherp begrensde rond of ovale vorm. Tevens zijn sproeten ongeveer 2 tot 4 millimeter groot. Ze kunnen soms wel wat groter worden tot ongeveer 1 centimeter groot. De vlekjes komen vaak in meervoud voor en zijn symmetrisch zichtbaar, dit wil zeggen dat ze zowel op de linker als op de rechter lichaamshelft voorkomen. Sproeten zijn vaak zichtbaar bij mensen met een licht huidtype met blond of rood haar.
Verschil sproeten en pigmentvlekken
Sproetjes worden vaak verward met pigmentvlekken, omdat ze hetzelfde beeld kunnen hebben. Echter zijn er een aantal verschillen tussen deze twee huidaandoeningen wat ze onderscheidt van elkaar. Zoals bij de kenmerken staat beschreven zijn sproeten vaak symmetrisch zichtbaar op de huid (links en rechts aanwezig), lentigo solaris (pigmentvlek) is echter a-symmetrisch aanwezig en hoeft dus niet beide lichaamshelften zichtbaar te zijn. Daarnaast zijn pigmentvlekken vaak wat groter van vorm in vergelijking met een sproet. Tevens ontstaan sproeten al rond de kindertijd, terwijl pigmentvlekken pas rond het 30e levensjaar ontstaan. Sproeten trekken vaak weg in de winter en bij het ouder worden, pigmentvlekken trekken niet weg in de winter (worden wat lichter) en blijft levenslang aanwezig (indien behandeling). Kijk hier voor meer informatie over pigmentvlekken.
Behandeling van sproeten
Sproeten kunnen nooit kwaadaardig worden en zijn dus goedaardig. Vind je de sproeten storend? Dan kun je ze laten behandelen. Sproeten ontstaan vaak als de huid veel is blootgesteld aan het zonlicht, daarom kun je de meeste sproeten voorkomen door een goede antizonnebrandcrème te gebruiken met minimaal SPF 30. De behandelingen die de huidtherapeuten van Care Huid- en Oedeemtherapie uitvoeren bij sproeten, zijn: